Twintigste eeuwse muurschilderingen in Nederland
Verslag van een lezing door Simone Vermaat (RCE) op het kleurhistorisch platform over muurschilderingen op 11 oktober 2018.
Vermaat toont een huizenhoge muurschildering van een touwtjespringend meisje van de recent op 94 jarige leeftijd overleden kunstschilder Co Westerik. Het is een schildering tegen de zijgevel van het hoofdbureau van politie in Rotterdam. De toon is gezet als de volgende dia de sloop van de muur toont, twaalf jaar later.
Co Westerik studeerde aan de Koninklijke Academie in Den Haag. Zijn werk, schilderijen, tekeningen en grafiek, is ruim in de Nederlandse musea vertegenwoordigd. Het bekendste schilderij is ‘snijden aan het gras’ .
Vermaat gaat in vogelvlucht langs verschillende opdrachten voor muurschilderingen.
Schouwburgen als opdrachtgever: (zie https://vimeo.com/75862424)
- Johannes Linse: Koninklijke Schouwburg, Den Haag, 1924
Scholen als opdrachtgever:
- Maria Hubrecht: schildering Joke Smit College, Amsterdam, ca. 1926
- Karel Appel Tweede VCL, Den Haag, ca. 1955
- Marius de Leeuw: Haagse Vakschool
- Egbert Dekkers, schildering in de apsis, r.k. Maria Hemelvaartkerk, Philippine, 1955
Overheid als opdrachtgever:
- Cuno van den Steene , KNSM gebouw, Amsterdam, 1956
- Eppo Doeve: Plafondschildering op hout, Ministerie OK&W, 1953, (nu in depot RCE)
- Willem Hussem, wandschildering Zuiderpark HBS, 1957 (nu Theater Dakota)
- Feddema, Schepen, NS Station, Delfzijl, ca. 1965
Toen er in de jaren ’70 Chileense vluchtelingen naar Nederland kwamen namen zij ook hun cultuur van muurschilderingen als artistieke politieke progaganda mee: zoals de Chileense wandschilderinggroep: Brigada Murales Luis Corvalan: Chileense Zuil, Rotterdam (inmiddels verdwenen).[1] Ook de graffiti kunst kent een politieke lading in de eerste toepassingen, die later omsloeg naar gewilde kunst, zoals die van Lee Quiñones: Graffiti Art, New York en Rotterdam.
Keith Haring maakte zijn bekende schildering op het depot van de Stedelijk Museum Amsterdam, 1986.
- De kunst van Rudi van de Wint: Plenaire zaal Tweede Kamer, Den Haag 1987- komt dagelijks in beeld
- Jorge Kata Nunez: El Trotamundos, Rotterdam, 2007
- Frans Fransciscus: Bling Madonna, Curaçao, 2016
- Haas & Hahn: La Tentashon, Curaçao, 2016
- Collectief Bier en Brood: Lucent Danstheater, Den Haag, 2017
- Daan Botlek: Make it Happen Rotterdam, 2014. Hier zien we burgemeester Ahmed Aboutaleb voor exposeren.
Samengevat:
De soort muurschilderingen zijn:
- In opdracht vervaardigde muurschilderingen
- Community Art (gemeenschapskunst, participatie)
- Graffiti
- Street Art
De uitvoering van muurschilderingen vindt plaats:
- direct op de muur, of op een geprepareerde muur, maar soms ook op een drager (doek/plaatmateriaal) en later gemonteerd
- met verschillende materialen, met verschillende kwaliteiten
- niet altijd door de kunstenaar/ontwerper zelf, vaak is er samenwerking met collega-kunstenaars of assistenten, of met het publiek (omwonenden, schoolkinderen etc.)
Stand van zaken van muurschilderingen in Nederland:
- We kennen in Nederland geen sterk muralistische traditie
- Desondanks zijn/worden muurschilderingen veel gemaakt
- Het ontbreekt aan overzicht en inventarisatie van muurschilderingen
- Er is tot nu toe weinig over muurschilderingen geschreven c.q. onderzoek naar gedaan, interieurschilderingen en religieuze schilderingen tot 1940 zijn wel beschreven/onderzocht
- We weten (nog) niet hoe we deze muurschilderingen moeten waarderen (kunsthistorisch, historisch, sociaal, maatschappelijk etc.)
- We weten (nog) niet hoe we deze muurschilderingen moeten conserveren en restaureren.
Stand van zaken in de V.S:
- In de V.S. is er wel structureel aandacht
- Meg Saligman: Common Threads, Philadelphia, 1998
- Er zijn diverse organisaties, waar we een voorbeeld aan kunnen nemen en die informatie verschaffen: Mural Conservancy of Los Angeles (MCLA), http://www.muralconservancy.org/, Mural Arts Program, Philadelphia , https://www.muralarts.org/, Rescue Public Murals (AIC), http://www.conservation-us.org/our-organizations/foundation-(faic)/initiatives/heritage-preservation/rescue-public-murals, Getty Conservation Institute, www.getty.edu/conservation/
Signalering
Er is behoefte aan onderzoek naar best practices, naar samenwerking tussen kunstenaars en restauratoren, naar samenwerking tussen kunstenaars, organisaties en publiek, naar materialen en naar waardering.
[1] Zie voor meer info https://www.stichtingbmp.nl/cms/projecten/ongekend-
bijzonder/artikel/de-bijdrage-van-chileense-muurschilders-aan-rotterdam
Geef een reactie