Licht en Kleur, glans en mat
Het spel van licht en kleur, glans en matheid, speelt een grotere rol bij historische afwerkingen dan we tegenwoordig beseffen.
Verslag van het Kleurhistorisch Platform op 13 oktober 2016
Op verzoek van Eloy Koldeweij (interieurspecialist bij de RCE) besteedt het Kleurhistorisch Platform aandacht aan mat en glans. Koldeweij constateerde bij het onderzoek aan goudleerbehangsels hoe geraffineerd er in interieurs met mat en glans werd gespeeld. Voor dat onderwerp is de tijd rijp. Middagvoorzitter Mariël Polman (specialist Kleur en schilderingen) vertelt dat kleurhistorisch onderzoek letterlijk gaat over onderzoek naar kleur. Nu dit onderzoek met de recent verschenen Uitvoeringsrichtlijnen (URL) Kleurhistorisch Onderzoek een welverdiende plek heeft in het restauratieveld, is de tijd aangekomen om het kleurhistorisch onderzoek verder te verdiepen. Zoals de aspecten glans en mat, eigenschappen waardoor de kleurvlakken in het licht verlevendigd worden. Tijdens de middag blijkt het spel van licht en kleur, glans en matheid, een grotere rol te spelen bij historische afwerkingen dan we tegenwoordig beseffen.
Als je iets weet, zie je het
Om het glans en mat aspect bij onderzoek mee te kunnen nemen, moet je het wel kunnen zien. Dat roept de vraag op hoe we glans waarnemen. Is dat eenvoudig of vraagt het extra aandacht en oefening? En wat weten we van historische technieken die glans beoogden? Tijdens de middag passeren enkele prachtige voorbeelden van glans en mat bij restauraties en reconstructies de revue en oude recepten illustreren hoe ‘glans en mat’ werden toegepast.
Uitvoeringsrichtlijn Kleurhistorisch Onderzoek
De Uitvoeringsrichtlijn Kleurhistorisch Onderzoek is dit jaar bij de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM) vastgelegd i.s.m. de beroepsgroep. Mariël Polman wijst op één belangrijke ontwikkeling ten opzichte van de brochure Kleuronderzoek (RDMZ info restauratie en beheer nr. 25 uit 2005): De URL verdeelt het kleurhistorisch onderzoek in vier niveaus van 1) kleurhistorische inventarisatie: “gechargeerd: een beetje krabben”, om te kijken òf er lagen aanwezig zijn, waarbij nog geen kleuradvies kan worden gegeven naar 2 ) kleurhistorische verkenning: stratigrafisch onderzoek, waarbij een verfmonster wordt betrokken om de kleurentrap te begrijpen (op basis van de verflaagopbouw in de dwarsdoorsnede). of 3) specialistisch kleurhistorisch onderzoek (inclusief laboratoriumanalyses van pigmenten en bindmiddelen) tot 4) integraal afwerkingsonderzoek een onderzoek waarbij sprake is van een nauwe samenwerking tussen verschillende disciplines, zoals meubelrestaurator, schilder, bouwhistoricus en architect, en ook schaderapporten t.b.v. conservering kunnen worden opgenomen. Alle niveaus vragen een zorgvuldige rapportage.
Analyse van kleur èn glans
Kleuronderzoek gaat niet alleen om de kleur, de gebruikte kleurstoffen en pigmenten. Ook glans heeft invloed op de kleurbeleving. Die glans roept tegelijk vragen op. Kun je glans zien, kun je hem meten en wat is de materialiteit van glans? Hierover kun je meer lezen in de verslagen van de individuele presentaties:
- Glans, matheid en perceptie door Bill Wei (RCE) en Sanneke Stigter (UvA)
- Materiaalgebruik in een ‘Ajami kamer uit Damascus: een spel van mat en glans door Jessica Hensel (RestauLab)
- Desen vernis is puyck! Recepten uit het 17e-eeuwse Mechelse Secreetboeck en het originele vernis van het goudleerbehang van het Lenghenhofje in Dordrecht door Martine Posthuma de Boer (onderzoeker en restaurator van historische interieurs) en Bianca van Velzen (Stichting Restauratie Atelier Limburg)
- Glansrijk behoud van monumenten: authentieke lijnolieverf modern toegepast door Emile Goossens (Rolsma Lijnolieverven B.V.)
Geef een reactie