DNA van runderhuiden uit scheepswrak

Waar ter wereld graasden ze en hoe zagen ze eruit, de zeventiende eeuwse runderen waarvan de huiden bij de Rijksdienst voor het Cultureel te Lelystad liggen opgeslagen? Het vergaan van de koopvaarder rond 1630 hebben de runderen gelukkig niet hoeven meemaken, zij waren al geslacht. Maar waar en door wie? En wat is de betekenis van de merktekens op de huiden? Op deze en andere vragen proberen we een antwoord te vinden in een deelonderzoek binnen het NWO-Odysseeproject Wrak Aanloop Molengat. Analyse en presentatie van de eerste onderwateropgraving in de Noordzee.

In 1984 werd ten westen van Texel een scheepswrak ontdekt. Aanloop Molengat werd de werknaam van het schip, naar de geografische locatie. 

Baren lood, rollen tin, staven smeedijzer, ivoor en textiel werden tussen 1985-1999 opgedoken, naast duizenden koperen spelden, wat kwik, kisten kanons- en musketkogels en vaten peperkorrels. En pakketten runderhuiden.

De huiden zijn destijds onderzocht en gedocumenteerd. Ze bleken overwegend van volwassen koeien, stieren of ossen. De runderen waren klein van stuk. Een enkel dier was volgens de Joods-Islamitische traditie geslacht. Nerf en grootte van de huiden wezen in de richting van Zuid-Europa als herkomstgebied, of waren ze toch afkomstig uit Zuid-Amerika? Want daarin was in die jaren een levendige handel op de Amsterdamse beurs.

De vragen waarop twintig jaar geleden geen doorslaggevend antwoord kon worden gevonden, worden nu opnieuw gesteld. De techniek is immers voortgeschreden. Met kan tegenwoordig de ontwikkeling van vee in kaart worden gebracht [zie http://edepot.wur.nl/7378]. Waar we benieuwd naar zijn is of er nog DNA kan worden geïsoleerd uit deze met looistoffen bewerkte, vervuilde huiden, die eeuwenlang op de zeebodem hebben gelegen. Zo niet uit de huid, dan uit de haren misschien, die in kleine plukjes op sommige huiden zijn achtergebleven.  Het is een poging waard.

En dan: de in de huiden gekraste merken? Verwijzen ze naar aantallen, gewichtsklassen, zijn ze ter identificatie van de verschillende bewerkers van de huiden? We zullen ze voorleggen aan een internationaal internetforum in de hoop dat iemand ze kan ‘thuisbrengen’.  Dan weten we meteen de herkomst van de runderen. Alle zijn welkom.

Het onderzoek naar wrak Aanloop Molengat is in volle gang. Eind dit jaar zal een selectie uit de vondsten te zien zijn in het Maritiem & Juttersmuseum op Texel [http://www.texelsmaritiem.nl/].  Het Nationaal Scheepsarcheologisch Depot van de Rijksdienst voor het Cultureel te Lelystad is ook te bezoeken. Voor nadere informatie zie:  [http://www.cultureelerfgoed.nl/archeologie/maritieme-archeologie/scheepsarcheologie-bekijken].

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *