mijn.ICN.bibliotheek (04)

Ik ben
Bas van Velzen (54), vakdocent aan de Universiteit van Amsterdam. Oud-student aan de Opleiding Restauratoren (OR). Ik zat in de tweede lichting (1980) en werd toen algemeen opgeleid tot restaurator van natuurlijke polymeren. Materiaaltechnisch omvatte dat alles, uitgezonderd metalen en schilderijen. De afgelopen 25 jaar heeft de kwaliteit van de opleiding en de status van de restaurator van ‘roerend erfgoed’ een enorme progressie doorgemaakt. De generalisten van toen hebben plaatgemaakt voor de specialisten van nu; mensen die hun vak wetenschappelijk benaderen. Dat proces heb ik van dichtbij meegemaakt.
Aanvankelijk wilde ik drukker worden. Als kind zag ik al veel kunsten. Mijn vader was directeur van de Beyerd in Breda. Hij nam mij regelmatig mee naar Museum Plantin-Moretus in Antwerpen. Na het atheneum ging ik naar de Grafische school in Utrecht. Die school was totaal niet geschikt voor mij. Via stages en een eigen zeefdrukkerijtje, ging ik werken bij Piet Clement. Een beroemde drukkerij in Amsterdam. Bij drukkerij Cox in Breda behaalde ik het handzettersgezellendiploma. Na een traject van 12 ambachten en 13 ongelukken, kwam ik via een goede tip, uiteindelijk bij de OR terecht. Daarna werkte ik voor mezelf en deeltijds bij het toenmalige Gemeentearchief Amsterdam. Ook ben ik mijn oud-docent Peter Vlasveld gaan bijstaan. Uiteindelijk werd ik vanaf 1995 zelf medeverantwoordelijk voor het opleiden van boek- en restauratoren in Nederland.

Op het spoor
Ik heb geen universitaire opleiding, maar ben wel van kinds af aan vertrouwd met bibliotheken, waaronder de handbibliotheek van mijn vader. Tijdens mijn studie leerde ik de OR-bibliotheek goed kennen. We kregen bibliotheeklessen en staken ook wat op van de bibliotkeek-technische organisatie, inclusief indexeren en de kaartcatalogus. Een ‘curieuze’ collectie vroeg 20-eeuwse boeken gemaakt door handboekbinders, was toen beschikbaar in de bibliotheek, en is nu als studieobject aanwezig in mijn praktijklokaal. Deze boeken geven een goed materieel tijdsbeeld; ze zijn niet op onderwerp ontsloten. Als studenten kwamen we ook vaak en graag in de bibliotheek van het Centraal Laboratorium, maar daar mochten we toen niets lenen.

Wat de bibliotheek voor mij betekent
Speelt een rol in mijn leven. Heeft een sentimentele waarde, maar ik heb er ook ongelofelijk veel van geleerd. Ook op het gebied van trefwoorden, systematiek en de manier waarop kennis wordt ingedeeld. Daar heb ik ook later veel aan gehad bij het begeleiden van studenten. Inmiddels heb ik thuis mijn eigen ‘parallelle universum’; een persoonlijke handbibliotheek van ruim 900 titels. We vullen elkaar goed aan. Ik wil niet alles zelf bezitten of bekostigen en sommige titels vind je gewoon niet meer. Er is een heel goed serviceniveau en dat geldt ook voor de en de open opstelling. Je kunt altijd in een ruimere context opereren.
Het huidige ICN beheert een vrij unieke collectie met een hoge ensemblewaarde. Los van de Koninklijke Bibliotheek en de UB Amsterdam, is ICN vaak de enige die in Nederland op deze specialistische onderwerpen collectioneert. Deze bibliotheek is een statement voor de eigen specifieke waarde die ermee is gevormd. Op zich verbaast het me soms dat onze studenten zo ‘boekgericht’ zijn. Dat heeft waarschijnlijk te maken met authenticiteitbeleving. Aan informatie opgenomen uit een boek, de oorspronkelijke context, wordt waarschijnlijk een grotere waarde toegekend, dan aan informatie die wordt opgenomen van een beeldscherm. Het lezen van een is een wezenlijk andere activiteit.

Hoe ik de bibliotheek gebruik
Ik maak gebruik van de specifieke zoekmogelijkheden en de combinatie van natuurwetenschappelijk onderzoek, materiaalkennis en restauratietechnieken. Juist die wederzijdse aanvullingen en overlap maakt het voor mij zo handig om alles te zoeken wat ik nodig heb.

Opzienbarend
Ik ben een echte internetspeurder. Veel antiquariaten ontsluiten hun aanbod enorm goed. Die informatie vormt voor mij een belangrijke bron. Ik ben momenteel de complete Chemisch-Technische Bibliothek (1875-1949)van Hartleben’s Verlag uit Wenen in kaart aan het brengen en ontsluiten, inclusief edities en standplaatsen. Deze reeks biedt in 423 delen een compleet overzicht van organisatie en productieprocessen van alle denkbare ambachten en industrieën. Bij mijn recente bibliografische onderzoek heb ik Picarta gecombineerd met landelijke antiquariaatscatalogi, m.n. uit Zweden en Duitsland. Want juist daar krijg je een duidelijk beeld van de publicatiegeschiedenis. Google Books is voor mij te beperkt. In de periode tot ca. 1930 werd Duitse literatuur gedrukt in Fraktur. Via hun character recognition levert dat een foutenfestival waar je niets aan hebt. Hopelijk resulteert dit werk in bronnenonderzoek, waar we uiteindelijk in combinatie met andere literatuur heel veel meer mee kunnen.
Ook, als goed voorbeeld van gelaagde kennisoverdracht, noem ik graag Bibliopolis. Het en de bijbehorende, steeds weer geactualiseerde website, vormen samen een geslaagd complementair systeem. Het geeft je heel veel informatie. Het boek ligt nu in de ramsj, maar de website groeit door…

Mijn verwachtingen van de dienstverlening in de toekomst
Ik wil er voor pleiten dat de bibliotheek in Amsterdam kan blijven. Daar is prestige mee gemoeid, maar vooral de bediening van je primaire doelgroep. De verbinding met de werkterreinen van RCE komt er toch wel. Wellicht kan het behoud van de ICN-bibliotheek in Amsterdam, de aanjager vormen die nodig is om nu eindelijk alsnog een Museumplein-bibliotheek te realiseren. Bouw grotendeels onder de grond, tussen het zwembad en het Ateliergebouw, een onopvallend ‘ paviljoen’ en dek dat af met een daktuin/terras. Je creëert dan een klimaatneutrale ICN-bibliotheek. Daarin kan ook nog ruimte zijn voor een collegezaal annex vergaderruimte, want daaraan is ook groot gebrek. Je lost dan erg eenvoudig een aantal problemen op en wint prestige. En bouw dan als ICN/RCE je onderzoeks- en materiaaltechnische collectie verder uit in samenspraak met RMA, SM en Van Gogh Museum. Er is nog niets besloten, toch?

Mijn keukentafel/nachtkastje/favoriete uitstapjes
Ik koop nooit meer een losse krant op papier, maar vind het heerlijk om dagelijks, overal en altijd, de digitale editie van NRC-Handelsblad op mijn laptop te kunnen lezen. Ook een goede voedingsbodem voor mijn subjectieve knipselkrant. Interessante artikelen geef ik door aan mijn studenten. Leuk en zinvol is Word zelf filosoof van Jan Bransen, dat ik nu aan lezen ben. Een aanzet tot doe-het-zelf filosofie. Hij laat zien hoe je visies kunt ontwikkelen en ook hoe denkprocessen fout kunnen lopen. Ik heb ook het voornemen om deze zomer Ways of Seeing van John Berger eens te lezen. Omdat ik ook nog een beetje basgitarist ben, kijk ik dagelijks bij de rubriek aangeboden van Basgitaarforum. Sociaal-emotionele interesse in wat mensen doen en beweegt bij hun muziekuitoefening. Verder ga ik graag naar het Bimhuis, Paradiso en het Badhuis.

Stokje
Het zou leuk zijn om Norman Tennent aan het woord te laten in deze rubriek.

Dit is de vierde aflevering van de blogrubriek mijn.ICN.bibliotheek, over en van het ICN Informatiecentrum .  Twee-tot-drie-wekelijks komt een bezoeker aan het woord over eigen bevindingen met zijn/haar mijn.ICN.bibliotheek.

Reacties en suggesties zijn van harte welkom!

ICN Informatiecentrum
Roland Huguenin
roland.huguenin@icn.nl of info@icn.nl

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *