Duurzaamheid van monumenten

“Duurzaamheid is meer dan het omlaag krijgen van de gas- en elektrarekening,” schrijft Evert Jan Nusselder in het blad Herenhuis (2009), te vinden via Monumenten.nl (kijk bij downloads).
Als het om monumenten gaat, zijn de huidige instrumenten voor duurzaam bouwen beperkt inzetbaar. “Maatregelen voor het van monumentale gebouwen zijn soms zelfs strijdig met duurzaamheidseisen uit het Bouwbesluit,” zo staat te lezen op architectuur.nl.
Dit ter introductie van het in 2008 verschenen Handboek Duurzame Monumentenzorg. Dit boek bevat 20 DuMo-strategieën, met een positief effect voor zowel Du (duurzaamheid) als voor Mo (monumentenbehoud). Vraag die daarbij centraal staat is hoe je recht kunt doen aan monumentale waarden én tegelijk duurzaam bouwen. Het handboek behandelt verschillende strategieën, die een positief effect hebben op zowel duurzaamheid (o.m. zuinige omgang met grondstoffen en hergebruik van materiaal) als op monumentenbehoud.

Een ander aspect dat bij monumenten ter sprake komt, is de bezoekersdruk op het gebouw en het (historische) interieur. Zo ontvangt Paleis Het Loo 400.000 bezoekers per jaar. Tijdens de restauratie van het gebouw schijnt daar dan ook rekening mee gehouden te zijn. Ook de ‘bezoekersdruk per uur’ kan gemeten worden, indien het bezoek in ‘time slots’ georganiseerd is, wat bij Paleis het Loo niet en bij Paleis Soestdijk wel het geval is.
Bij de laatste is een limiet gesteld aan de bezoekersdruk: maximaal 112.000 bezoekers per jaar en 360 bezoekers per dag in 24 rondleidingen (15 bezoekers per rondleiding). Oftewel: in 3 jaar tijd 336.960 bezoekers. Die limiet van het aantal bezoekers heeft in de eerste plaats te maken met de beperkingen van het gebouw. In Paleis Soestdijk zijn de kamers niet groot en is de routing beperkt.

De afgelopen drie jaar hebben elke dag, zes dagen in de week, 24 rondleidingen door Paleis Soestdijk plaatsgevonden, met 15 deelnemers per rondleiding.  Een bericht in Trouw rept van 400.000 bezoekers in 3 jaar tijd, waarvan 100.000 in het park (dus minder bezoekers binnen bovenstaande rekensom ons duidelijk maakt). Met de bezoekersdruk per uur daarmee is een factor in de slijtage van het gebouw en de collectie gegeven. De slijtage die veroorzaakt wordt door ruim 100.000 bezoekers per jaar is Bij Paleis Soestdijk geaccepteerd.

“Wat kun je daaruit afleiden?” vraagt Arjen Kok, peerleader immaterieel bij het ICN zich af. “De druk per bezoeker is beperkt tot één uur, namelijk de duur van de rondleiding. We weten dus ook vrij precies hoeveel uur ‘bezoekersdruk’ het gebouw heeft doorstaan: 300.000 uur.” Indien bij het begin van de openstelling in december 2006 een nulmeting was gedaan, vervolgt hij, en vervolgens was de slijtage geobserveerd, dan valt de mate van slijtage tijdens één bezoekersuur te berekenen. Geen rocket science, maar wel interessante en nuttige informatie voor bijvoorbeeld Collectie Risico Management en Museometrie.

Paleis Soestdijk en het omliggende park zijn nog tot eind 2010 geopend voor het publiek.

Arjen Kok is adviseur, onderzoeker en peerleader Immaterieel bij ICN.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *